Ghent-Authentic zet in op duurzaam toerisme in Gent: van luxe tot noodzaak

Met Ghent-Authentic heb ik altijd ingezet op duurzaam toerisme in Gent. Nav de verkiezingen schreef ik volgende artikel gericht aan de Gentenaren en de stad Gent. Ik deel het graag met jullie. Ik wil hiermee in eerste instantie mensen bewust maken van de impact van toerisme, hoe we het positief kunnen beleven. In tweede instantie wil ik hiermee de noodzaak aantonen waarom het hoog op de politieke agenda zou moeten geplaatst worden. Het artikel vind je ook op linkedin. Delen ? Doen !

Wie? Als zaakvoerster van gidsenorganisatie Ghent-Authentic leef ik van en voor het toerisme. Daarnaast ben ik zelf een fervent reizigster. Reizen is een enorme bron van leren over mensen, culturen, jezelf. Dat is zo als we zelf op reis gaan. Dat is ook zo voor de mensen die naar Gent afreizen, zowel privé als voor zaken, met wie ik dagelijks in contact kom. 

Waarom? Toerisme is momenteel een van de snelst groeiende industrieën ter wereld. Die groei is ook in Gent heel erg zichtbaar en voelbaar. We staan op een kantelpunt. 

Toerisme kan een heel positief verhaal worden voor Gent op voorwaarde dat we nu afstappen van een toerisme dat Gent als een product in de markt zet en inzetten op een toerisme dat blijft duren, een duurzaam toerisme en ook hier voortrekker in durven zijn.

Toerisme zou heel hoog op de politieke agenda moeten staan omdat het een rechtstreekse impact heeft o.a. op het woonbeleid, het verkeer en het algemeen welbevinden van de Gentenaren. Niets doen is geen optie. 

Wat is duurzaam toerisme?

Om te kunnen spreken van duurzaam toerisme moeten 2 grote voorwaarden vervuld te worden:

1/ Duurzaam toerisme is een toerisme waarbij het contact tussen de toerist en de ‘locals’ (In Gent zijn wij de locals) centraal staat, niet het product.

Het probleem vandaag is dat reizen/toerisme vaak een product,een industrie is geworden dat zoveel en zo snel mogelijk geconsumeerd moet worden, liefst door zoveel mogelijk mensen tegelijk. 

Dat is ook in Gent zo. Bloggers, vloggers, magazines worden actief naar Gent gehaald om met titels als ’24 hours in Ghent’, Gent hapklaar in de picture te zetten en dat mist zijn effect niet. 

Iedereen wil een selfie op de Sint-Michielsbrug. De bestemming is verkocht, de foto beloofd en zal kost wat kost gemaakt worden. Als er een Gentse ‘local’ onverwacht door de lens loopt, krijgt die kwade blikken of wordt letterlijk opzij geduwd. 

Heel anders is het als je met een vriendelijke toerist in gesprek geraakt op de Sint-Michielsbrug en die aan het einde van het gesprek vraagt om samen op de foto te gaan. Het laatste is duurzaam toerisme, het eerste is een product. Het laatste leidt tot leren, amuseren, connecteren. Het eerst leidt tot spanning, verdeeldheid en afstand tussen mensen.

Daarnaast zijn er ook reizigers die Gent in groep aandoen, soms voor een dag, veel vaker slechts voor enkele uren. Touroperators van over gans de wereld verkopen Gent als bestemming en komen met hele grote groepen de schoonheid van Gent in 2 uren consumeren. Er worden headsets gedragen om met zo weinig mogelijk eigen begeleiders, zoveel mogelijk mensen te bedienen. Er is geen contact met de lokale Gentse bevolking en na 2 uur gaat het terug richting bus of cruiseschip.

2/ Duurzaam toerisme draagt zoveel mogelijk bij aan de community. 

A. Duurzaam toerisme brengt Gentenaren en toeristen dichter bij elkaar - bevordert uitwisseling.

Reizen is voor vele mensen, of het nu zakenreizen zijn of reizen met familie, vrienden of solo, een van de weinige gelegenheden om echt met andere culturen, manieren van leven, gewoonten, waarden in contact te komen. 

Het feit dat je door het reizen uit je eigen, vaak vaste patronen en gewoonten stapt, sta je automatisch veel meer open om dat andere te absorberen, te leren, jezelf in vraag stellen, de zaken eens van een andere kant te bekijken. 

Dat is zo als we zelf reizen, maar dat is ook zo voor de mensen die als (zaken) toerist naar Gent komen. 

Onderzoek heeft ook uitgewezen dat wanneer mensen soms jaren later terugdenken aan een reis, zij zich vooral de plaats en het contact met de ‘locals’ herinneren en als waardevol bestempelen in hun verdere leven. In Gent zijn wij de locals. Reizen/toerisme kan in die zin een steentje bijdragen aan - om het met een groot woord te noemen -  de wereldvrede. 

B. Duurzaam toerisme anticipeert op de impact die toerisme heeft op het woonbeleid met een duidelijke visie.

De toeristen die kiezen om te overnachten in Gent, kiezen meer en meer voor Airbnb. Verblijven in een Airbnb heeft zijn charme. Het verbindt mensen op voorwaarde dat de airbnber te gast is bij een Gentse familie. Er ontstaan spontane gesprekken aan de ontbijttafel, tips en tricks worden uitgewisseld en vaak worden beloftes gemaakt om terug te komen. De verhuurder verdient een centje bij dat via de belastingen ook weer een stukje naar de gemeenschap terugvloeit.

Helemaal anders is het echter met de airbnb-vakantiewoning waar de eigenaar ver in het buitenland kan wonen en er amper een Gentse local aan te pas komt. Huizen worden opgekocht en in airbnb appartementjes verdeeld. De sleutel wordt opgehaald of men laat zich met een vooraf doorgestuurde code binnen en daarmee is de kous af. De inkomsten blijven vaak niet in de stad. 

Airbnb woningen worden Airbnb straten zoals de fiere inwoners van de historische centra van Edinburgh of Dubrovnik op dit ogenblik aan de lijve ondervinden. Woningprijzen schieten daar de hoogte in en locals voelen zich minder en minder thuis is eigen stad. Zou jij willen wonen in een buurt die vooral ingevuld wordt door airbnb-en vakantiewoningen ? Zij ook niet. Velen van hen verhuizen en verlaten de stad naar meer rustige, betaalbare oorden met een echt buurtleven.

Burgemeesters en schepenen in die getroffen steden hadden nooit gedacht dat het zover zou komen en proberen nu met man en macht de zaak terug te draaien wat heel moeilijk is. 

In Gent loopt het nu misschien nog niet zo’n vaart maar dat kan snel kantelen als we niet handelen. We kunnen nog anticiperen. Als we geloven in de waarde van een echte Gentse community en buurtleven, moeten we nu beslissingen durven nemen.Denken dat Gent zal ontsnappen aan deze internationale golf of de negatieve effecten ervan kan beperken mits wat bijsturen, is een illusie. 

Een duidelijke visie is nodig. Bovendien heeft Gent de airbnb huizenmarkt niet nodig. Integendeel vele Gentenaren zouden wat graag een woning kopen in hartje Gent. 

C. Duurzaam toerisme draagt financieel bij aan de gemeenschap

Een duurzaam toerisme hanteert een gezonde balans tussen kosten en baten.

Toeristen brengen meer drukte in de stad maar ook meer inkomsten tenminste als het toerisme duurzaam is.  

De grote groep die in 2 uur anoniem door het centrum schuift, brengt meer drukte maar nauwelijks of geen inkomsten naar de stad. Die inkomsten blijven hangen bij de touroperators. 

Een gemiste kans voor ons en voor hen om hen te leren kennen, Gent echt te tonen, te werken met lokale gidsen, lokale handelaren die ook financieel een steentje bijdragen aan Gent.

De kleine groep die met een gids uit Gent de stad bezoekt, brengt een beetje drukte maar ook meer inkomsten naar de stad. Immers niet alleen woont en werkt de gids in Gent, maakt hij/zij deel uit van de stad, zorgt voor tewerkstelling, betaalt belastingen, maar verwijst ook door naar en werkt samen met lokale Gentse handelaren, hotels, restaurants, taxi’s enz.

Heel wat handelaren in Gent zijn fier en helpen klanten, toeristen én Gentenaren met hart en ziel. Ze gaan in contact, wisselen uit, maken mee de eigenheid van de stad. Deze handelaren mogen mee in de picture komen, ook en vooral zij die niet op een toeristische route liggen of online niet zo aktief of zichtbaar zijn.

Er zijn in Gent heel wat mensen die het duurzaam toerisme niet alleen in het hart maar in de praktijk uitdragen en dit beperkt zich zeker niet tot de ‘toeristische sector’. 

D. Een stad die mikt op duurzaam toerisme kent de spelers op het Gentse toeristische terrein 

Het is mooi dat mensen van overal Gent willen leren kennen. Het zou nog mooier zijn als we hen zelf kunnen verwelkomen, samenwerken, leren, connecteren ipv elkaar te negeren. 

Om dat te kunnen moeten we hen ook kennen, weten wie hier aktief is om van daaruit een beleid op te bouwen. Vandaag hebben we hierop te weinig zicht. Maar het kan ook anders.

Een voorbeeldje uit het gidsenvak: Brugge voerde vorig jaar een registratieplicht in voor gidsenorganisaties of touroperators van over gans de wereld die met eigen gidsen Brugge gidsen. Op die manier wilde men in eerste instantie zicht krijgen op het, naar hun gevoel, wildgroei van gidsen. Daar waar vóór de registratie een handvol Brugse gidsenorganisaties bekend waren, waren er tot grote verbazing van het Brugse stadsbestuur na 2 weken al 500 gidsen, uit binnen -en buitenland geregistreerd. 

Een registratie van alle spelers die op het terrein komen, zou ook Gent, in het kader van duurzaam toerisme, ten goede komen. Vooraleer je spelregels afspreekt is het belangrijk om te weten wie er op het speelterrein staat en dat weten we vandaag niet. 

Hoe kunnen we de switch maken ? Drie concrete voorstellen

Voorstel 1

Laat enkel Airbnb toe onder de voorwaarde dat de toeristen verblijven in het huis/appartement waar de verhuurder ook effectief woont en gedomicilieerd is. Dit is het systeem dat in New York strikt wordt gehanteerd en daar perfect werkt, dus dat moet ook in Gent kunnen. 

Voorstel 2

Breng, via een eenvoudig registratiesysteem, alle toeristische spelers in kaart die Gent als hun werkterrein gebruiken en bouw van daaruit een duurzaam toeristisch beleid uit.

Voorstel 3

Ken en erken als stad de lokale, Gentse, duurzame spelers, zoek hen op, luister naar hen, breng hen met elkaar in contact, zet hen eens in de picture, moedig hen aan. Ze zullen ervoor zorgen dat toerisme ook de lange termijn een leuk verhaal blijft.   

© Kristel Vereecken – zaakvoerster gidsenorganisatie Ghent-Authentic – 21/9/2018